صرف نظر از خودرویی که دارید، سرویس‌های دوره‌ای ، از اقدامات جدایی ناپذیرِ نگهداری خودرو هستند. به عبارت دیگر هیج تفاوتی ایجاد نمی‌کند که مالک چه خودرویی هستید، برای تداوم خط بقای خودروتان، سرویس‌ها باید به موقع و در زمان معین انجام شوند. سرویس، صرفا تنها تعویض روغن و فیلترها نیست. بگذارید اینگونه تعریف کنیم که به تعویض و بررسی هر آنچه از قطعات خودروتان که مصرفی است، در زمان مشخص آن، انجام سرویس گفته میشود. قطعات مصرفی شامل طیف وسیعی از اقلام ریز و درشت در خودرو میشوند که در ادامه قصد داریم به مهم‌ترین آنها بپردازید. با ما همراه باشید تا با جزئیاتی بیشتر، به دانش خودرویی خود، اطلاعات جدیدی اضافه کنید تا خودروتان همواره در سلامت بماند و از خسارات احتمالی آن جلوگیری شود.
سرویس‌ها شامل چه اقلامی میشوند؟
برخی از قطعات خودرو، تعویضی هستند. تعداد دیگری باید در زمان‌های مشخص بررسی و در بعضی موارد تنظیم و یا گاهی نیز تمیز شوند. در ادامه، به ترتیب اهمیت و میزان کاربرد، هر کدام را شرح می دهیم.
روغن موتور
روغن موتور اولین و مهم‌ترین چیزی است که در هر سرویس باید تعویض شود. روغن هیچگاه قابل تمیزکاری نیست. روغن موتور همانطوری که می‌دانید هیچگاه مصرف نمی‌شود، اما بر اثر استفاده و گذشت کارکرد مشخصی و یا حتی گذشتن زمان معینی، خواص خود را از دست می‌دهد و نیازمند تعویض است. مقدار روغن باید به صورت تداومی بازدید شود. در زمانی که سطح روغن موتور پایین‌تر از min بود، باید مقداری روغن به آن اضافه کنید تا سطح روغن بین دو علامت روی گیج قرار گیرد. زیاد بودن روغن هم (یعنی بیشتر از مقدار max تعیین شده بر روی آن) مشکل آفرین است. مثلا می‌تواند شمع‌ها را خیس و روغنی کند و دردسرهای این چنینی به وجود آورد. توجه داشته باشید که اگر از خودرو برای مدتی استفاده نکنید امکان فاسد شدن روغن وجود خواهد داشت و باید با توجه به توصیه‌های شرکت سازنده، به حداکثر زمان بین تعویض روغن موتور خودرو توجه داشت. اما همچنان معیار اصلی تعویض مرتب آن، کارکرد است که بسته به مدل خودرو، عددی بین ۵۰۰۰ تا ۸۰۰۰ کیلومتر، متغیر است. (البته استثنا هم وجود دارد. در هر صورت می‌توانید با پرس‌وجو از مقدار مشخص آن برای خودروتان آگاه شوید؛ نوع روغن هم موثر است). چند نکته لازم به یادآوری است. اما پیش از آن خاطر نشان می‌کنیم که کم‌شدن روغن (ریختن یا روغن‌سوزی) امری غیرعادی است که باید همواره از ثابت ماندن حجم مشخص سطح روغن اطمینان حاصل کنید.
نکته اول
مسئله زمان و تاریخ انقضا روغن موتور امری پر اهمیت است که کمتر به آن توجه میشود. تصور کنید که مصرف شخصی خودروتان به شکلی است که همواره در شهر و ترافیک هستید. یا اصلا دیر به دیر از خودروتان استفاده می‌کنید. در چنین شرایطی عامل زمان (که منجر به فاسد شدن روغن به مرور میشود)، معیار تعیین کننده‌تری است تا کارکرد. به خاطر داشته باشید که روغن تازه، شفاف و روشن است؛ و پس از استفاده کم کم تیره و در نهایت سیاه میشود.
نکته دوم
هنگام تعویض روغن موتور، حتماً به سطح کیفی API و گرید ویسکوزیته روغن مطابق با فصول سال توجه کنید. ترجیحاََ روغن موتورهای ذکر شده در دفترچه راهنمای خودرو را به کار ببرید. توجه داشته باشید که مثلا میزان ویسکوزیته روغن در زمستان و تابستان، بنابر اختلاف قابل توجه دمای غالب، باید متفاوت باشد.
نکته سوم
همیشه باوری وجود داشته که نوع روغن موتور مورد استفاده در یک خودرو باید ثابت بماند و از برندهای متفاوتی برای یک خودرو به کار نرود. این اعتقاد کاملا درست است. چون تعویض پی‌درپی نوع روغن موتور به دلیل متفاوت بودن فرمولاسیون آنها، ممکن است باعث واکنش شیمیایی و آسیب رسیدن به موتور خودرو شود.
نکته آخر
روغنی که انتخاب می‌کنید، از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده هزینه نهایی انجام سرویس است. هزینه می‌تواند با انتخاب روغن موتور ارزان قیمت تا چندین برابر کاهش یابد. به یاد داشته باشید که هر آنی که خودروتان روشن است حتی بدون هیچ حرکتی، موتور در ظرفی از روغن فرایند خود را پیش می‌برد. درنتیجه اهمیت روغن نیازی به شرح و توضیح ندارد. در انتها اینکه اگر خیلی به روغن موتور اهمیت نمی‌دهید (عملی که اصلا توصیه نمی‌کنیم) به گرانروی یا ویسکوزیته آن بنا بر دما و محیط و نوع کارکرد خود دقت کنید. (روغن موتورهای با ویسکوزیته بالاتر باعث نرم‌تر کار کردن و همچنین محافظت موتور میشوند. نقطه ضعف روغن با ویسکوزیته بالا این است که پس از استارت زمان بیشتری طول می‌کشد تا در تمام اجزای موتور گردش پیدا کند. توجه داشته باشید که روشن کردن موتور بیشتر از کارکردن در حالت عادی موتور را فرسوده می‌کند.)
فیلتر روغن
فیلتر روغن با توجه به توصیه سازنده با هر بار تعویض روغن یا یکبار در میان، باید تعویض شود. این کار ضمن کاهش مصرف سوخت، باعث افزایش شتاب و عمر موتور خودروی شما میشود. اگر روغن انتخابی‌تان همانطوری که در بالا گفتیم، ارزان قیمت‌تر است، فیلتر روغن را هر سری عوض کنید. (خساست بیشتر از این، عمر موتور خودروتان را کوتاه می‌کند.)
فیلتر هوا
هوایی که به محفظه احتراق موتور وارد میشود نیاز به فیلتر و قدری تمیزکاری دارد. از اثرات فیلتراسیون بد هوا می‌توان به نارسایی در سیستم سوخت رسانی، تخریب رینگ‌های پیستون، کاهش شتاب، افزایش مصرف سوخت و آلایندگی اشاره کرد. بنابراین تعویض به موقع فیلتر هوا برای افزایش کارایی و بازده موتور ضروری است.
منبع: دیجیاتو
