مدت‌زمان نسبتا زیادی از شیوع ویروس کرونا می‌گذرد و در کنار اقدامات پیشگیرانه دیگری مثل شست‌وشوی مرتب دست‌ها (شستن صحیح دست‌ها) و حفظ فاصله اجتماعی، مرتب بر استفاده از ماسک نیز تأکید می‌شود. بسیاری استفاده از ماسک‌های پارچه‌ای را به عموم مردم جامعه توصیه می‌کنند که هم به‌صرفه‌تر است (چون امکان شست‌وشو و استفاده مجدد از آن وجود دارد) و هم برای کادر درمانی بیمارستان‌ها و دیگر اشخاصی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری هستند، امکان استفاده از ماسک‌های طبی و n95 را فراهم می‌کند. اما آیا ماسک‌های پارچه‌ای و ماسک‌های پارچه‌ای خانگی می‌توانند از ما در مقابل ویروس کرونا محافظت کنند؟ در ادامه مطلب به شما خواهیم گفت. همراه حرفه‌ای باشید.
دقیقا همین سؤال برای محققان دانشگاه کمبریج در سال ۲۰۰۹ و با شیوع و همه‌گیری ویروس آنفولانزای H1N1 پیش آمد. در آن زمان آنها به این نتیجه رسیدند که وقتی ویروسی بخصوص مثل کرونا در سطح جهانی همه‌گیر شود، امکان نایاب‌شدن ماسک‌های طبی و n95 وجود خواهد داشت. پیش‌بینی‌های آنها درست از آب درآمد و حالا ما با کمبود این ماسک‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنیم.
آیا ماسک‌های پارچه‌ای خانگی می‌توانند دهان را کامل بپوشانند؟
حالا احتمالا خوانندگانی که دقت‌نظر بیشتری دارند، با خود فکر می‌کنند که «البته، ماسک پارچه‌ای می‌تونه از عبور ذرات جلوگیری کنه، اما به نظر می‌رسه که دهان رو به‌طور کامل پوشش نمی‌دهد و نشتی داره؛ بنابراین کارایی نداره».
خوشبختانه محققان دراین‌رابطه و برای مشخص‌کردن میزان نشتی ماسک پارچه‌ای هم آزمایشی انجام داده‌اند. برای انجام این آزمایش، درحالی‌که شخصی ماسک پارچه‌ای به دهان داشت، تعداد ذرات داخل ماسک را در مقابل تعداد ذرات بیرون از ماسک سنجیدند و این دو را با هم مقایسه کردند. ذرات این آزمایش با اندازه‌های متفاوت و از ۰٫۲ تا ۱میکرون بود که شامل اندازه ذرات ویروس کرونا هم می‌شود.
این آزمایش در مجموع ۲۱نفر شرکت‌کننده داشت و بنا به نتایج آن، ماسک‌های پارچه‌ای توانستند از عبور ۵۰ درصد از ذرات ۰٫۲ تا ۱میکرونی جلوگیری کنند. در مقابل، ماسک‌های طبی از عبور ۸۰ درصد ذرات جلوگیری کردند. بنابراین مشخص شد که ماسک‌های پارچه‌ای خانگی هم تا حدودی توانایی جلوگیری از عبور ذرات را دارند و محققان به این نتیجه رسیدند که پوشیدن آنها، بهتر از هیچ است.
آیا آزمایش دیگری هم برای مشخص‌کردن قدرت جلوگیری از عبور ذرات در ماسک‌های پارچه‌ای خانگی صورت گرفته است؟
جنس پارچه مورداستفاده در آزمایش‌های محققان دانشگاه کمبریج نخی بود. حالا سؤال دیگری که پیش می‌آید این است که ماسک‌هایی که از پارچه‌های به جنس دیگر هستند چطور عمل می‌کنند و کارایی‌شان چگونه است؟ محققان هلندی برای پاسخ به این سؤال برای درست‌کردن ماسک‌های پارچه‌ای از دستمال‌های آشپزخانه‌ای، که جنسی شبیه به حوله دارند، استفاده کردند.
آنها هم برای مشخص‌کردن قدرت جلوگیری از عبور ذرات در ماسک‌های پارچه‌ای آزمایش محققان دانشگاه کمبریج را تکرار کردند. بنا به نتایج آزمایش آنها مشخص شد که این ماسک‌ها، می‌توانند از عبور ۶۰درصد از ذرات ۰٫۲ تا ۱میکرونی جلوگیری کنند.
نتایج آزمایش محققان هلندی هم ثابت کرد که ماسک‌های پارچه‌ای خانگی کارایی نسبتا خوبی دارند و برخلاف آنچه بسیاری از افراد فکر می‌کنند، ناکارآمد نیستند (هرچند در مقایسه با ماسک‌های طبی و n95 قدرت جلوگیری کمتری داشته باشند).
آیا گذر زمان کارایی ماسک‌های پارچه‌ای را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؟
کار دیگری که این محققان انجام دادند مشخص‌کردن میزان کارایی ماسک‌های پارچه‌ای در بلندمدت بود. آنها از شرکت‌کنندگانشان خواستند تا ماسک‌ها را سه ساعت به دهان داشته باشند؛ بعد از آن، قدرت جلوگیری ماسک‌ها از عبور ذرات اندازه‌گیری شد. هدف این بود که ببینند رطوبتی که از دهان خارج می‌شود و روی ماسک می‌نشیند، پس از گذشت این مدت‌زمان، از کارایی ماسک کم می‌کند یا خیر.
در نتیجه مشخص شد که پس از گذر این مدت‌زمان سه‌ساعته، قدرت جلوگیری ماسک پارچه‌ای از عبور ذرات ۵٫۸ درصد بیشتر می‌شود. بنابراین گذشت زمان تأثیری بر کاهش کارایی ماسک‌های پارچه‌ای نخواهد داشت.
آیا ماسک‌های پارچه‌ای توان محافظت از کودکان را هم دارند؟
در نتیجۀ آزمایش‌های صورت‌گرفته بر کودکان ۵ تا ۱۱ساله مشخص شد که میزان قدرت جلوگیری از عبور ذرات برای آنها تا ۵۲ درصد کاهش پیدا می‌کند؛ به این معنا که کارایی ماسک پارچه‌ای برای کودکان، در مقایسه با بزرگ‌سالان، تا ۱۵ درصد کمتر بود. البته کارایی ماسک‌های طبی و n95 هم برای کودکان در نتیجۀ آزمایش‌های صورت‌گرفته کمتر بود. پوشش‌دادن دهان کودکان با ماسک به‌طورکلی کمی دشوارتر است.
بیشتر بخوانید: شبیه‌سازی جدید از نقش ماسک صورت در جلوگیری از انتقال ویروس کرونا
چرا داشتن ماسک پارچه‌ای خانگی مهم است؟
مسئله بسیار مهمی که داشتن ماسک پارچه‌ای خانگی را ضروری می‌کند، حفظ ماسک‌های طبی و n95 برای کادر درمانی بیمارستان‌ها و اشخاص دیگری است که بیشتر از بقیه در معرض خطر ابتلا به بیماری و سرایت ویروس کرونا هستند.
همان‌طور که می‌دانید، داشتن ماسک در اماکن عمومی مثل رستوران‌ها و فروشگاه‌ها، در کنار موارد دیگری مثل فاصله‌گذاری اجتماعی، یکی از ضروری‌ترین اقدام‌های پیشگیرانه برای جلوگیری از سرایت بیشتر ویروس کرونا است. در چنین مکان‌هایی با داشتن همان ماسک‌های ساده پارچه‌ای هم می‌توان ایمنی را حفظ کرد. به همین خاطر است که توصیه می‌شود ماسک‌های طبی و n95 را برای کسانی بگذاریم که واقعا به آنها نیاز دارند.
راهکار مناسب و اصولی برای زدن ماسک پارچه‌ای چیست؟
برای زدن ماسک پارچه‌ای به‌ترتیب مراحل زیر را دنبال کنید:
- قبل از زدن ماسک، دست‌هایتان را خوب بشویید؛
- ماسک را به‌گونه‌ای روی صورت بگذارید که دهان و بینی را کامل بپوشاند و زیر چانه محکم شود؛
- کناره‌های ماسک را کمی بکشید تا خوب روی صورتتان میزان شود و رخنه‌ای نداشته باشد؛
- اگر در نفس‌کشیدن به مشکل برخوردید، ماسک را کمی این طرف و آن طرف کنید تا مشکل برطرف شود.
وقتی به خانه برگشتید و خواستید ماسک را درآورید، به‌ترتیب مراحل زیر را دنبال کنید:
- گره پشت ماسک یا کش‌های دور گوش را بگیرید و ماسک را درآورید؛ بهتر است به قسمت دیگری از ماسک دست نزنید؛
- گوشه‌های بیرونی ماسک را روی هم برگردانید؛
- ماسک پارچه‌ای را در ماشین لباس‌شویی بیندازید؛
- مراقب باشید که در حین انجام این کارها به هیچ عنوان نباید به صورت، چشم‌ها و دهانتان دست بزنید؛
- در پایان هم دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید.
استفاده از ماسک پارچه‌ای به چه کسانی توصیه می‌شود؟
عموم مردم جامعه
- به توصیه مرکز کنترل و پیشگیری بیماری در آمریکا (CDC)، تمامی مردم جامعه، به‌جز کودکان زیر ۲ سال، باید در اماکن عمومی ماسک پارچه‌ای داشته باشند: در تمامی مکان‌هایی که در تماس با افرادی غیر از اعضای خانواده هستیم و نیز در مکان‌هایی که رعایت فاصله اجتماعی (حفظ فاصله حداقل ۱٫۵متری) دشوار می‌شود.
- ویروس کرونا را گاهی اوقات کسانی سرایت می‌دهند که هیچ علائم و نشانه‌ای از بیماری ندارند. بنابراین زدن ماسک پارچه‌ای در اماکن عمومی برای همگان ضروری است، نه فقط کسانی که علائم دارند.
- کسانی که به هر دلیلی امکان زدن ماسک پارچه‌ای را ندارند، باید از راهکارهای جایگزین برای حفظ ایمنی خود و دیگران استفاده کنند (در بخش‌های بعدی توضیح بیشتری دراین‌باره داده خواهد شد).
کسانی که مبتلا به بیماری هستند یا فکر می‌کنند مریض شده‌اند
- اگر مبتلا به بیماری شده‌اید، خود را در خانه قرنطینه کنید و تنها برای دریافت خدمات درمانی بیرون بروید، آن هم با داشتن ماسک. اگر هم بنا به ضرورت مجبور شدید نزدیک اعضای خانواده یا حیوان خانگی باشید، حتما کنار آنها ماسک بزنید.
- اگر علائمی مثل سرفه یا عطسه دارید و احساس می‌کنید که مریض شده‌اید اما هنوز از علت بیماری مطمئن نیستید، حتما از ماسک استفاده کنید؛ چراکه راه اصلی انتقال و سرایت ویروس کرونا ذرات خارج‌شده از دهان است.
بیشتر بخوانید: ویروس کرونا می‌تواند موجب بروز دیابت در افراد سالم شود
چه کسانی نباید از ماسک پارچه‌ای استفاده کنند؟
کسانی که در ادامه مطرح می‌شوند، نباید از ماسک پارچه‌ای استفاده کنند:
- کودکان زیر ۲ سال؛
- کسانی که مشکلات تنفسی دارند؛
- کسانی که بیهوش هستند یا به‌خاطر معلولیت جسمی، خود به‌تنهایی توانایی درآوردن ماسک را ندارند و به کمک دیگران نیاز دارند.
معرفی راهکارهای جایگزین برای کسانی که نمی‌توانند ماسک پارچه‌ای بزنند
با توجه به تحقیقات صورت‌گرفته در مرکز کنترل و پیشگیری بیماری مشخص شده است که امکان زدن ماسک در موقعیت‌هایی بخصوص و برای برخی افراد وجود ندارد. گاهی زدن ماسک باعث وخیم‌ترشدن اوضاع بیماری روانی یا جسمانی می‌شود و گاهی نیز سلامت برخی افراد را به خطر می‌اندازد. در این مواقع بهتر است به‌جای زدن ماسک، از راهکارهای جایگزین برای حفظ سلامتی و جلوگیری از سرایت بیشتر ویروس کرونا استفاده شود.
مثال‌هایی که در ادامه مطرح می‌شوند به درک بهتر موضوع کمک می‌کنند:
- کسانی که ناشنوا یا کم‌شنوا هستند، تجهیزاتی معمولا روی صورتشان دارند. این افراد اگر نیاز به ارتباط با دیگران داشته باشند، نمی‌توانند ماسک بزنند. چنین افرادی می‌توانند به‌جای زدن ماسک، با چیزی مثل دستمال جلوی دهان و بینی‌شان را بگیرند. اگر هم برایشان مقدور باشد، می‌توانند به‌جای ارتباط کلامی کارشان را با نوشتن پیش ببرند و از ماسک هم استفاده کنند.
- افرادی که دچار اختلالات روانی یا ذهنی و اختلال‌های دیگری نظیر اینها هستند و بنا به دلایلی نمی‌توانند ماسک بزنند، باید با مشورت با متخصص به‌دنبال راهکار جایگزین مناسب باشند یا آنکه نگرانی‌شان بابت زدن ماسک را برطرف کنند؛
- گاهی زدن ماسک بر صورت کودکان زیر شش سال دشوار می‌شود. توصیه می‌شود در کنار چنین کودکانی مدام بر اهمیت زدن ماسک پارچه‌ای تأکید شود و آموزش‌های لازم به آنها داده شود. همچنین به آنها گوشزد شود که اگر گاهی مسئله را پشت‌گوش می‌اندازند، در برخی موقعیت‌ها، مثلا وقتی در صف مدرسه ایستاده‌اند یا در سرویس رفت‌وآمد مدرسه هستند (موقعیت‌هایی که در آنها حفظ فاصله اجتماعی دشوار می‌شود)، حتما باید ماسک داشته باشند.
- کسانی که قصد شناکردن در آب استخر یا دریاچه دارند، نباید از ماسک استفاده کنند. خیس‌شدن ماسک تنفس را دشوار می‌کند و خطرناک است. در چنین شرایطی بهتر است به حفظ فاصله اجتماعی اکتفا شود.
- کسانی که فعالیت شدید جسمانی مثل دویدن دارند، قادر به استفاده از ماسک نخواهند بود، چون نفس‌کشیدن برایشان دشوار می‌شود. بهتر است این گونه فعالیت‌ها را در مکان‌هایی انجام دهید که تهویه مناسب داشته باشند (تا جای امکان بهتر است این کارها را در فضای آزاد انجام دهید، نه در فضای سربسته) و فاصله اجتماعی را هم با دیگران حفظ کنید.
- اگر در محیطی کار می‌کنید که به‌خاطر حرارت بالای محیط یا کار با دستگاه‌های بخصوص توانایی استفاده از ماسک را ندارید، با مشورت با کارفرما به‌دنبال راهکار جایگزین مناسب باشید و از او بخواهید تدارکی ببیند تا فاصله مناسب میان کارگران حفظ شود و از دستگاه‌های تهویه مناسب برای هوا استفاده شود.
کلام آخر
زدن ماسک پارچه‌ای از این بابت اهمیت دارد که برای کادر درمانی بیمارستان‌ها و دیگر اشخاصی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری کرونا هستند، امکان استفاده از ماسک‌های طبی و n95 را فراهم می‌کند. برخلاف آنچه بسیاری از افراد فکر می‌کنند، ماسک های پارچه ای خانگی هم کارایی کافی را دارند و برای استفاده عموم مردم جامعه مناسب هستند. هنگام استفاده از این ماسک‌ها مراقب باشید که دهان و بینی را کاملا پوشانده باشد و پس از هر بار استفاده و زمانی که به خانه بازگشتید، ماسک را بشویید.
نظر شما چیست؟ استفاده از ماسک پارچه‌ای را به اعضای خانواده‌تان توصیه می‌کنید یا ترجیح می‌دهید از ماسک‌های طبی و n95 استفاده کنید؟ در قسمت کامنت‌ها می‌توانید ما و دیگر خوانندگان را از نظرهای خود مطلع کنید.
اگر مطالعه مطلب برایتان مفید بود، حتما آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
منبع: چطور
