اطلاعاتی در مورد بورس ( طریقه ثبت نام و آشنایی با کارگذاری‌ها )

خیلی از کسانی که علاقه مند به فعالیت در این بازار هستند فکر می‌کنند هر روز باید به تالار بورس بروند و در میان هیاهو و سر و صدایی که برای ما تبدیل به نمادی از بورس شده، سهام خرید و فروش کنند. در صورتی که ورود به بورس ربطی به این تالار ندارد و همه چیز به کارگزاری ها ختم می‌شود. درواقع باید این را بدانید بدون انتخاب کارگزاری نمی‌توانید وارد بورس شوید.

در گام اول بهتر است بدانید کارگزاران اشخاصی حقیقی یا حقوقی هستند که نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را در بازار بورس بازی می‌کنند. آنها در این نقش وظیفه یافتن خریدار برای فروشنده و فروشنده برای خریدار را بر عهده دارند. به عبارتی آنها عامل تطابق عرضه و تقاضا هستند و به دو دسته خصوصی و دولتی تقسیم می‌شوند. خرید و فروش سهام شرکت های بورسی در بازار، فقط توسط کارگزاران رسمی سازمان بورس اوراق بهادار امکان‌پذیر است. به این ترتیب اطلاعات مربوط به معاملات مانند تعداد سهام، قیمت مورد معامله و تعداد خریدار و فروشنده هر روز در دسترس قرار می‌گیرد.
کارگزاران طی تشریفات و آزمون های متعدد و خاصی انتخاب می‌شوند و مجوز تاسیس و فعالیت خود را از سازمان بورس اوراق بهادار دریافت می‌کنند. کارگزاران به حساب مشتری خود وارد بازار می‌شوند و به وکالت از سوی او اقدام به معامله می‌کنند. بدون انتخاب یک کارگزار نمی‌توانید در بورس فعالیت کنید. هر کسی که علاقه‌مند به فعالیت در بورس است باید یک  کارگزار مناسب برای خودش انتخاب کند.

سرمایه‌گذاران دائمی و بزرگ بورس هر کدام با کارگزار معینی کار می‌کنند. به غیر از کارگزارانی که به تازگی مجوز مشاوره و سبدگردانی دریافت کرده‌اند، سایر کارگزاران اجازه ارائه مشاوره به سرمایه گذاران را دارند. اما نکته مهم این است که برای آنها تفاوتی نمی‌کند سرمایه گذار چه سهمی بخرد و بفروشد، آنها تنها کارمزد خود را دریافت خواهند کرد. در نتیجه این سرمایه‌گذار است که باید با توجه به خواسته خود از بورس کارگزار خود را انتخاب کند. قابلیت انجام سریع سفارش مشتری، داشتن اطلاعات مربوط و کافی، داشتن سیستم های داخلی مناسب، حجم سرمایه‌گذار از جمله مهم ترین معیارها برای انتخاب کارگزار است.
در انتخاب کارگزار باید دقت کرد برای چه مقدار سرمایه‌هایی کار می‌کند و آیا سرمایه ما در حدی است که کارگزار آن را جدی بگیرد. اصولا کارگزاران به نسبت حجم سرمایه افراد، آنها را در اولویت قرار می‌دهند. فرضا کارگزاری که اکثر مشتریان آن دارای سرمایه‌های بالای یک میلیارد ریال باشند، برای سرمایه‌گذار با سرمایه ۱۰۰ میلیون ریال مناسب نیست.
تعداد مراجعه کنندگان به کارگزار هم معیار مهمی است. به این معنی که آیا کارگزار فرصت رسیدگی به درخواست‌های همه مشتریان را دارد؟ چرا که در غیر این صورت شاید به علت نداشتن فرصت برای انجام درخواست‌های خرید و فروش مشتریان درخواست‌ها به روزهای بعد موکول شود و این مسئله با توجه به ارزش زمان در معاملات بورس ممکن است موجب از دست‌رفتن برخی فرصت‌ها شود. اشخاص حقیقی که با یک سرمایه محدود وارد بازار بورس می‌شوند بهتر است سراغ کارگزاری هایی که مشتریان حقوقی دارند، نروند.

کارگزار با خدمات محدود، کارگزاری است که صرفا خرید و فروش را انجام می‌دهد و کارمزد دریافت می‌کند. کارگزار با خدمات محدود، نسبت به کارگزار با خدمات کامل، کارمزد کمتری دریافت می‌کند و درعوض، خدماتی که به مشتریان ارائه می‌دهد، کاملا محدود است. خدمات کارگزاری با خدمات محدود می‌تواند شامل قیمت های لحظه ای سهام، عرضه و تقاضای بازار، حجم معاملات روزانه و در گاهی موارد، مشاوره دادن به سرمایه گذاران در هنگام ثبت سفارش باشد. برای تازه واردها انتخاب کارگزار محدود توصیه می‌شود اما بهتر است پس از زمانی فعالیت به دنبال یک کارگزار با خدمات کامل باشد.

کارگزاری ها با خدمات کامل خدمات متنوع و کاملی به مشتریان خود ارائه می‌کنند، این خدمات شامل مشاوره، برنامه ریزی مالی، مدیریت سبد سهام و… نیز هست. کارگزار با خدمات کامل، علاوه بر خدمات خرید و فروشی که کارگزار با خدمات محدود انجام می‌دهد، خدمات دیگری مانند خبرنامه‌های تحلیلی که به صورت روزانه، هفتگی و ماهانه ارائه می‌شوند، ارائه تحلیل در مورد پرتفوی سرمایه گذاران و شرکت‌های سرمایه گذاری، محاسبه ریسک و بازده در مورد سرمایه‌گذاری هر شخص حقیقی و حقوقی را ارائه می کنند. کسانی که به دنبال حضور ماندگار و قوی در بورس هستند بهتر است سراغ این نوع کارگزاری‌ها بروند.

تقریبا در همه شهرهای بزرگ کشور کارگزاری‌های رسمی بورس وجود دارند. شما برای اطلاع از آدرس و درجه اعتبار آنها می‌توانید به سایت اینترنتی سازمان بورس سری بزنید و در جریان جزییات فعالیت‌های آنان قرار بگیرید. اگر در شهری کارگزاری بورس وجود نداشت شعب مخصوص بانک ملی وظیفه آنها را انجام می‌دهند.
شما نمی‌توانید به طور مستقیم اقدام به خرید سهام یک شرکت در بورس یا فرابورس کنید، برای این کار لازم است سفارش خود را به یک کارگزار بدهید تا آن کارگزار سهام مورد نظر شما را خریداری کند. معاملات در بورس اوراق بهادار تهران از طریق کارگزاران انجام می‌شود. این کارگزاران در انجام معاملات نقش نماینده خریدار یا فروشنده را ایفا می‌کنند. کارگزاران دارای مجوز کارگزاری از سازمان بورس و عضو بورس هستند. و سرمایه‌گذار می‌تواند برای معاملات اوراق بهادار کارگزار خود را با توجه به معیارهایی از قبیل انجام به موقع سفارش، داد و ستد سهام با مناسب‌ترین قیمت و نحوه ارائه خدمات جانبی انتخاب کند.

از آنجا که داد و ستد اوراق بهادار با استفاده از سیستم رایانه ای و براساس کد خریدار و فروشنده انجام می‌شود، لازم است همه خریداران و فروشندگان دارای کد سهامداری منحصر به خود باشند تا کارگزار بتواند براساس آن به خرید و فروش اوراق بهادار بپردازد.
کد معاملاتی، شناسه ای هشت کاراکتری است که براساس مشخصات و اطلاعات فردی سرمایه گذار- از جمله کد ملی او- و به صورت ترکیبی از حرف و عدد تعیین می‌شود. کد معاملاتی سرمایه‌گذار منحصر به فرد است و هر سرمایه گذار یک کد معاملاتی دارد. دریافت کد معاملاتی از طریق کارگزار و با ارائه مدارک شناسایی (کپی شناسنامه و شماره ملی) و فقط برای یک بار انجام می‌شود.