کلسترول نوعی چربی است. این ماده مومی شکل چربی است که کبد شما به طور طبیعی تولید میکند. برای تشکیل غشاهای سلولی، برخی هورمونها و ویتامین D حیاتی است.
کلسترول در آب حل نمیشود، بنابراین نمیتواند به تنهایی از طریق خون شما حرکت کند. برای کمک به انتقال کلسترول، کبد شما لیپوپروتئین تولید میکند.
لیپوپروتئینها ذراتی هستند که از چربی و پروتئین ساخته میشوند. آنها کلسترول و تری گلیسیرید (نوع دیگری از لیپید) را از طریق جریان خون شما حمل میکنند. دو شکل عمده لیپوپروتئین، لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) است.
اگر خون شما حاوی مقدار زیادی کلسترول LDL (کلسترول منتقل شده توسط لیپوپروتئین با چگالی کم) باشد، به عنوان کلسترول بالا شناخته میشود. در صورت عدم درمان، کلسترول بالا میتواند منجر به بسیاری از مشکلات سلامتی، از جمله حمله قلبی یا سکته مغزی شود.
کلسترول بالا معمولاً علائمی ایجاد نمیکند. به همین دلیل مهم است که سطح کلسترول خود را به طور منظم بررسی کنید. بیاموزید چه سطح کلسترول برای سن شما مناسب است.
لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) اغلب “کلسترول بد” نامیده میشود. کلسترول را به عروق شما منتقل میکند. اگر سطح کلسترول LDL شما خیلی زیاد باشد، میتواند روی دیواره رگهای شما جمع شود.
این تجمع به عنوان پلاک کلسترول نیز شناخته میشود. این پلاک میتواند عروق شما را باریک کند، جریان خون شما را محدود کرده و خطر لخته شدن خون را افزایش دهد. اگر یک لخته خون شریان قلب یا مغز شما را مسدود کند، میتواند باعث حمله قلبی یا سکته شود.
بیشتر بخوانید: خوردنیهایی برای از بین بردن چربی شکمی
لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) گاهی اوقات “کلسترول خوب” نامیده میشود. این ماده به بازگرداندن کلسترول LDL به کبد شما کمک میکند تا از بدن شما خارج شود. این ماده به شما کمک میکند تا پلاک کلسترول در عروق شما جمع نشود.
وقتی سطح کلسترول HDL سالم داشته باشید، میتواند خطر لخته شدن خون، بیماریهای قلبی و سکته را کاهش دهد.
تری گلیسیرید نوع دیگری از چربیها است. آنها با کلسترول متفاوت هستند. در حالی که بدن شما از کلسترول برای ساخت سلولها و برخی هورمونها استفاده میکند، از تری گلیسیرید به عنوان منبع انرژی استفاده میکند.
وقتی کالری بیشتری از آنچه که بدن نیاز به آن دارد، مرف میکنیم، بدن این کالریها را به تری گلیسیرید تبدیل میکند. بدن تری گلیسیرید را در سلولهای چربی شما ذخیره میکند. همچنین از لیپوپروتئینها برای گردش تری گلیسیرید در جریان خون شما استفاده میکند.
اگر به طور مرتب کالری بیشتری از آنچه بدن میتواند استفاده کند، مصرف کنید، سطح تری گلیسیرید شما بالا میرود. این ممکن است خطر چندین مشکل سلامتی، از جمله بیماریهای قلبی و سکته را افزایش دهد.
پزشک میتواند از یک آزمایش خون ساده برای اندازه گیری سطح تری گلیسیرید و همچنین سطح کلسترول استفاده کند.
اگر سن شما ۲۰ سال یا بیشتر است، انجمن قلب آمریکا توصیه میکند که سطح کلسترول خود را حداقل هر چهار تا شش سال یک بار بررسی کنید. اگر سابقه کلسترول بالا یا سایر عوامل خطر بیماری قلبی عروقی دارید، ممکن است پزشک شما را تشویق کند که سطح کلسترول خود را بیشتر آزمایش کنید.
پزشک میتواند از یک پانل چربی برای اندازه گیری سطح کلسترول کل شما و همچنین میزان کلسترول LDL HDL و تری گلیسیرید استفاده کند. سطح کلسترول کل شما کل مقدار کلسترول موجود در خون است. شامل کلسترول LDL و HDL است.
اگر میزان کلسترول کل یا کلسترول LDL شما خیلی زیاد باشد، پزشک شما را با کلسترول بالا تشخیص میدهد. کلسترول بالا به ویژه هنگامی خطرناک است که سطح LDL شما بسیار زیاد و سطح HDL شما بسیار پایین باشد.
نکات:
بیشتر بخوانید: مغز انسان محل قرارگیری غذاهای پرکالری را بهتر از مواد غذایی سالم بخاطر میآورد
بدن شما برای عملکرد مناسب به مقداری کلسترول از جمله مقداری LDL نیاز دارد. اما اگر سطح LDL شما خیلی زیاد باشد، میتواند خطر ابتلا به مشکلات جدی سلامتی را افزایش دهد.
در سال ۲۰۱۳، کالج قلب و عروق آمریکا (ACC) و انجمن قلب آمریکا (AHA) دستورالعملهای جدیدی برای درمان کلسترول بالا تهیه کردند.
قبل از این تغییر، پزشکان کلسترول را بر اساس اعداد در نمودار سطح کلسترول مدیریت میکنند. پزشک کلسترول کل، کلسترول HDL و کلسترول LDL شما را اندازه گیری میکند. آنها سپس تصمیم میگیرند که آیا دارویی برای کاهش کلسترول بر اساس اعداد شما در مقایسه با اعداد موجود در نمودار تجویز کنند.
طبق رهنمودهای جدید، علاوه بر سطح کلسترول، توصیههای درمانی سایر عوامل خطر بیماری قلبی را نیز در نظر میگیرند. این عوامل خطر شامل دیابت و خطر تخمینی ۱۰ ساله برای یک رویداد قلبی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی است. بنابراین میزان کلسترول “طبیعی” شما به این بستگی دارد که آیا فاکتورهای خطر دیگری برای بیماری قلبی دارید.
این دستورالعملهای جدید توصیه میکنند اگر عوامل خطر بیماری قلبی ندارید، اگر LDL بیش از ۱۸۹ میلی گرم در دسی لیتر باشد، پزشک باید درمان را برای شما تجویز کند. برای اینکه بفهمید کلسترول شخصی شما چیست، با پزشک خود صحبت کنید.
با تغییراتی که در بالا در دستورالعملهای درمان کلسترول بالا ذکر شد، نمودارهای کلسترول دیگر بهترین روش برای سنجش میزان کنترل سطح کلسترول در بزرگسالان برای پزشکان محسوب نمیشوند.
با این حال ، برای متوسط کودک و نوجوان، موسسه ملی قلب و خون میزان کلسترول (میلی گرم در دسی لیتر) را به شرح زیر طبقه بندی میکند:
کلسترول کل | کلسترول HDL | کلسترول LDL | |
قابل قبول | کمتر از ۱۷۰ | بیشتر از ۴۵ | کمتر از ۱۱۰ |
خط مرزی | ۱۷۰-۱۹۹ | ۴۰-۴۵ | ۱۱۰-۱۲۹ |
بالا | ۲۰۰ یا بیشتر | n/a | بیشتر از ۱۳۰ |
پایین | n/a | کمتر از ۴۰ | n/a |
در بیشتر موارد، کلسترول بالا یک مشکل “بی صدا” وبدون علائم است. به طور معمول هیچ علائمی ایجاد نمیکند. بسیاری از افراد حتی تا زمانی که دچار عوارض جدی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی نشوند، حتی نمیدانند که کلسترول بالا دارند.
به همین دلیل غربالگری معمول کلسترول مهم است. اگر سن شما ۲۰ سال یا بیشتر است، از پزشک خود بپرسید که آیا باید به طور معمول غربالگری کلسترول انجام دهید.
مصرف بیش از حد مواد غذایی حاوی کلسترول، چربیهای اشباع شده و چربیهای ترانس ممکن است خطر ابتلا به کلسترول بالا را افزایش دهد. سایر عوامل سبک زندگی نیز میتوانند در افزایش کلسترول نقش داشته باشند. این عوامل شامل عدم تحرک و سیگار کشیدن است.
ژنتیک شما همچنین میتواند بر احتمال ابتلا به کلسترول بالا تأثیر بگذارد. ژنها از والدین به فرزندان منتقل میشوند. برخی از ژنها به بدن شما دستور میدهند که چگونه کلسترول و چربیها را پردازش کند. اگر والدین شما کلسترول بالایی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن هستید.
در موارد نادر، کلسترول بالا ناشی از هایپرکلسترولمی خانوادگی است. این اختلال ژنتیکی از حذف LDL در بدن شما جلوگیری میکند. براساس موسسه ملی تحقیقات ژنوم انسانی، بیشتر بزرگسالان مبتلا به این بیماری کلسترول کل بالاتر از ۳۰۰ میلی گرم در دسی لیتر و میزان LDL بالاتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر دارند.
سایر شرایط سلامتی مانند دیابت و کم کاری تیروئید نیز ممکن است خطر ابتلا به کلسترول بالا و عوارض مرتبط با آن را افزایش دهد.
بیشتر بخوانید: چرا چاقی و اضافهوزن خطر ابتلا به بیماری کرونا را افزایش میدهد؟
ممکن است در معرض خطر بالای کلسترول بالا باشید اگر:
افراد در هر سن، جنس و نژاد میتوانند کلسترول بالا داشته باشند.
در صورت عدم درمان، کلسترول بالا باعث تجمع پلاک در عروق شما میشود. با گذشت زمان، این پلاک میتواند عروق شما را باریک کند. این وضعیت به عنوان تصلب شرایین شناخته میشود.
تصلب شرایین یک بیماری جدی است. این میتواند جریان خون را از طریق عروق محدود کند. همچنین خطر ابتلا به لختههای خون خطرناک را افزایش میدهد.
تصلب شرایین میتواند منجر به بسیاری از عوارض تهدید کننده زندگی شود، مانند:
کلسترول بالا همچنین میتواند عدم تعادل صفرا ایجاد کند و خطر ابتلا به سنگ صفرا را افزایش دهد.
برای اندازه گیری سطح کلسترول، پزشک از یک آزمایش خون ساده استفاده میکند. به عنوان پانل چربی شناخته میشود. آنها میتوانند از آن برای ارزیابی سطح کلسترول کل، کلسترول LDL ، کلسترول HDL و تری گلیسیرید استفاده کنند.
برای انجام این آزمایش، پزشک یا سایر متخصصان بهداشت از خون شما نمونه میگیرند. آنها این نمونه را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه میفرستند. وقتی نتایج آزمایش شما در دسترس قرار گرفت، به شما اطلاع میدهد که سطح کلسترول یا تری گلیسیرید بیش از حد بالا است.
برای آماده شدن برای این آزمایش، پزشک ممکن است از شما بخواهد که حداقل ۱۲ ساعت قبل از خوردن و نوشیدن هر چیزی خودداری کنید.
اگر کلسترول بالا دارید، پزشک ممکن است تغییر سبک زندگی را برای کاهش آن توصیه کند. به عنوان مثال، آنها ممکن است تغییراتی در رژیم غذایی، عادات ورزشی یا سایر جنبههای روزمره شما را توصیه کنند. اگر از محصولات دخانیات، سیگار میکشید، احتمالاً آنها به شما توصیه میکنند که سیگار را ترک کنید.
همچنین ممکن است پزشک برای کاهش سطح کلسترول داروها یا سایر روشهای درمانی را برای شما تجویز کند. در بعضی موارد، ممکن است شما را برای مراقبت بیشتر به یک متخصص ارجاع دهند.
برای کمک به شما در دستیابی و حفظ سطح کلسترول سالم، پزشک ممکن است تغییراتی در رژیم غذایی را توصیه کند.
به عنوان مثال، آنها ممکن است به شما توصیه کنند:
غذاهایی که سرشار از کلسترول، چربیهای اشباع یا چربیهای ترانس هستند عبارتند از:
خوردن ماهی و سایر مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ نیز ممکن است به کاهش سطح LDL کمک کند. به عنوان مثال، ماهی قزل آلا، ماهی خال مخالی و شاه ماهی منابع غنی از امگا ۳ هستند. گردو، بادام، دانههای کتان آسیاب شده و آووکادو نیز حاوی امگا ۳ هستند.
بیشتر بخوانید: ۵ خطر چربی شکم که پزشکان درباره آن که به ما هشدار میدهند
کلسترول غذایی در محصولات حیوانی، مانند گوشت، تخم مرغ و لبنیات یافت میشود. برای کمک به درمان کلسترول بالا، پزشک ممکن است شما را تشویق کند که مصرف غذاهای کلسترول بالا را محدود کنید.
به عنوان مثال، محصولات زیر حاوی مقادیر زیادی کلسترول هستند:
بسته به توصیههای پزشک، شما ممکن است برخی از این غذاها را به میزان متوسط بخورید.
در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی برای کمک به کاهش سطح کلسترول تجویز کند.
استاتینها بیشترین داروهای تجویز شده برای کلسترول بالا هستند. آنها از تولید کلسترول بیشتر در کبد جلوگیری میکنند.
نمونه هایی از استاتینها عبارتند از:
پزشک همچنین ممکن است داروهای دیگری را برای کلسترول بالا تجویز کند، مانند:
برخی از محصولات حاوی ترکیبی از داروها برای کاهش جذب کلسترول بدن از مواد غذایی و کاهش تولید کلسترول کبدی هستند. یک مثال ترکیبی ازتیمیب و سیمواستاتین (ویتورین) است.
در برخی موارد ، ممکن است بتوانید سطح کلسترول خود را بدون مصرف دارو کاهش دهید. به عنوان مثال، داشتن یک رژیم غذایی مغذی، ورزش منظم و پرهیز از استعمال دخانیات، ممکن است کافی باشد.
برخی از افراد همچنین ادعا میکنند که برخی مکملهای گیاهی و غذایی ممکن است به کاهش سطح کلسترول کمک کنند. به عنوان مثال، چنین ادعاهایی در مورد:
با این حال، سطح شواهد این ادعاها متفاوت است. همچنین، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) هیچ یک از این محصولات را برای درمان کلسترول بالا تأیید نکرده است.
همیشه قبل از مصرف مکملهای گیاهی یا غذایی با پزشک خود صحبت کنید. در برخی موارد، آنها ممکن است با سایر داروهایی که شما مصرف میکنید تعامل داشته باشند.
نمیتوان عوامل خطر ژنتیکی را برای کلسترول بالا کنترل کرد. با این حال، میتوان عوامل سبک زندگی را مدیریت کرد.
برای کاهش خطر ابتلا به کلسترول بالا:
همچنین باید به توصیههای پزشک برای غربالگری معمول کلسترول عمل کنید. اگر در معرض ابتلا به کلسترول بالا یا بیماری کرونر قلب هستید، آنها احتمالاً شما را تشویق میکنند تا سطح کلسترول خود را به طور منظم آزمایش کنید.
در صورت عدم درمان، کلسترول بالا میتواند باعث ایجاد مشکلات جدی در سلامتی و حتی مرگ شود. با این حال، درمان میتواند به شما در مدیریت این بیماری کمک کند و در بسیاری از موارد، می تواند به شما کمک کند تا از عوارض جلوگیری کنید.
برای یادگیری اینکه آیا کلسترول بالا دارید، از پزشک خود بخواهید که سطح کلسترول شما را آزمایش کند. اگر آنها شما را کلسترول بالا تشخیص دادند، از آنها در مورد گزینههای درمانی خود بپرسید.
برای کاهش خطر عوارض ناشی از کلسترول بالا، عادات زندگی سالم را انجام دهید و برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک را دنبال کنید. داشتن یک رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و پرهیز از محصولات دخانیات ممکن است به شما در دستیابی و حفظ سطح کلسترول سالم کمک کند. همچنین میتواند به کاهش خطر ابتلا به کلسترول بالا کمک کند.
منبع: Helthline